امکان سنجی نواحی مستعد کشت زعفران در دشت کاشمر با استفاده از GIS

زعفران به‌عنوان گران‌بهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت خود در برابر خشکی نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق خشک و نیمه خشک خراسان جنوبی و رضوی پیدا کرده است. هدف اصلی این مطالعه، تعیین نواحی مستعد کشت زعفران با توجه به برخی متغیرهای اصلی مؤثر در آن می‌باشد. داده‌های اقلیمی مورد نیاز، از اداره کل هواشناسی خراسان رضوی برای دوره 1390-1368 اخذ شد. جهت تهیه نقشه سطوح ارتفاعی، شیب، جهت شیب، و TIN (شبکه نامنظم مثلثاتی) از نقشه‌های توپوگراف DEM(مدل رقومی ارتفاع) سازمان نقشه‌برداری با مقیاس 50000 :1استفاده گردید. نقشه پوشش گیاهی و کاربری اراضی از نقشه‌های قابلیت اراضی در مقیاس50000 :1 مربوط به موسسه تحقیقات آب و خاک کشور استخراج گردید. از سامانه اطلاعات جغرافیایی به‌منظور رقومی‌سازی و تهیه نقشه‌ها استفاده شد. پس از تشکیل پایگاه اطلاعات فضایی منطقه، با استفاده از نرم ‌افزار ArcGIS 9.3 اطلاعات توصیفی نقشه‌ها به آنها اضافه گردید. سپس براساس شرایط مورد نیاز در خصوص هر پارامتر و اهمیت هر یک از لایه‌ها، با استفاده از نرم‌افزار  AHP (فرایند تحلیل سلسله مراتبی) وزن‌دهی صورت گرفت و پس از عملیات هم‌پوشانی وزنی در محیط GIS پهنه‌بندی انجام گردید. نتایج حاصله قسمت‌های مرکزی و جنوبی دشت را به‌عنوان مستعدترین مناطق نشان داد که در حال حاضر کاربری این اراضی به کشت دیم، آبی، مراتع نیمه متراکم و متراکم اختصاص دارد.